ارسال شده توسط قدیری در 89/2/6:: 10:34 عصر
به نام خدا
وقتی که صحبت از احترام به پدر و مادر می شود همه ی کسانی که وجدان خودشان را بیدار نگه داشته اند به تحسین این فضیلت اخلاقی می پردازند چرا که حفظ این جایگاه ریشه ای عمیق در فطرت انسان دارد
قرآن به عنوان تذکاری برای همه ی مردم این مسئله را مورد تأکید قرار می دهد و تأکید قرآن صرف یک تأکید ساده بر روی مسئله اخلاقی نیست بلکه یک تأکیدی است که هر انسانی را به تفکر بیشتر وا می دارد
آنجا که در چهار سوره قرآن کریم سفارش احترام به پدر و مادر بعد از توحید قرارگرفته است بطور مثال داریم : ( .....لا تعبدون الا الله و بالوالدین احساناً» بقره /83
(.... بجز خدا را نپرستید و به پدر و مادر نیکی کنید)
اما هدف از این مقال بررسی کامل و جامع پیرامون فضیلت اخلاقی احترام به پدر و مادر نیست بلکه هدف ذکر نکته عمیقی است که در یکی از آیات معروف وجود دارد و راهگشای بسیاری از نوع رفتارهای ما با والدینمان است
آنجا که خداوند متعال در سوره اسراء آیه 23 می فرمایند :(و قضی ربک الا تعبدوا الا ایاء و بالوالدین احساناً اما
یبلغن عندک الکبر احدهما اوکلاهما فلا تقل لهما «اف» و لا تنهر هما و قل
لهما قولاً و کریماً)
نکته ای که می خواهم به آن اشاره کنم در قسمت لاتقل لهما اف خوابیده است.شاید بحث را اگر با یک سؤال مطرح کنم بهتر فهمیده شود
به نظر شما اینجا که خداوند نهی از حتی اف گفتن می کند این در مقام استحقاق اف شنیدن هست یا خیر؟ یعنی که خداوند متعال امر به نگفتن اف کرده است در جایی که پدر و مادر کاری نکرده اند و مرتکب اشتباهی نشده اند و اینجا خداوند متعال امر به نهی از حتی اف گفتن می کند یا جایی که انها به دلایلی کاری کرده اند و مستحق این هستند که حداقل اف بشنوند؟
بله...نکته من هم در اینجاست که به دلایل قرائنی اطراف این آیه و خود این آیه و آیات دیگر قرآن باید گفت که این نهی از اف گفتن در جایی است که پدر و مادر مرتکب اشتباهی می شوند و ما از روی کلافگی یک حداقل بی تمایلی نسبت به آنها انجام می دهیم،این دقیقا همان نهی قرآن است
دلایلی که از این آیه و آیه بعدی می شود فهمید اینست:
-خداوند متعال در قبل از نهی حتی اف اشاره به رسیدن به سن پیری پدر و مادر می کند و بعد از آن می فرمایند که حتی اف هم نگویید و اینجا می شود فهمید که این اف به ایرادی است که بعضا فرزندان از روی بی حوصلگی به پدر و مادر می گیرند و پدر و مادر هم در کبر سنشان دخالتی ندارند و اقتضای این سن و سال این رفتار هاست پس آنها استحقاق شنیدن اف ندارند
-در آیه بعدی خداوند متعال می فرمایند که در برابر آنها متواضع باشید و همچنین در آخر آیه قبلی هم اشاره به این می کنند که با آنها با ملایمت سخن بگویید و درشتی نکنید با آنها
ویک دلیل عقلی هم اینست که خداوند متعال در همه جا و به همه کس توصیه می کنند که به کسی بی جهت اف نگویید چرا که نوعی ظلم است و دیگر لازم نیست که خداوند بفرمایند که به پدر و مادر بی جهت و بدون اینکه آنها مرتکب حرکتی ناشایست شوند اف نگویید چرا که یک امر زائد است و امر بیهوده از جانب مولی محال است
و همچنین دیگر آیات قرآن و تأکیدات در آیات دیگر این مدعا را ثابت می کند
دیگر اجکام فقهی که نهی از مجازات کردن والدین توسط فرزند و شهادت دادن علیه پدر و مادر شده است از این ادله بدست آمده است
ولی آخرین نکته اینست که این حتی اف نگفتن یک مفهوم موافق دارد و آن اشاره دارد به اینکه اف و بیشتر از آن نگویید و از هرگونه حرکتی که نشان از انزجار و ناراحتی و کلافگی دارد پرهیز کنید
واقعا جای بسی تأمل دارد که خداوند ما را از گفتن اف به پدر و مادر تازه آنجا که یک حرکتی از آنها سرزده است که جا دارد انسان یک حرکتی و ناراحتی بکند خداوند اینجا انسان را از هرگونه حرکت غیر کریمانه ای نهی می کند و دیگر بماند که یک فرزندی بی دلیل رفتار های زننده ای با پدر و مادر می کند که به نحو اولی مذموم است واقعا نستجیر بالله دارد
در آخر گفتنی است که کسانی که به مقامی در زندگی رسیده اند چه زندگی فانی دنیا و چه زندگی آخرت از پل احترام و اکرام پدر و مادر عبور کرده اند و این بی برو برگشت است
خلاصه آنچه گفته شد :احترام به پدر و مادر از مواردی است که مورد تأکید ویژه قرآن کریم قرار گرفته است و به طور اکید در آیه 23 سوره اسرا این را اشاره کرده اند و در ذیل فلاتقل لهما اف می توان فهمید که به پدر و مادر در مواردی که حتی خبطی از آنها سر زده است نباید کوچکترین بی احترامی کرد و این به نحو اولی کوچکترین بی احترامی که تازه بی دلیل هم بوده باشد مذموم می شمارد
خدایا توفیق کسب رضایت خودت و پدر و مادر مان را به ما عطا فرما
یا مهدی
